Samim Utkun (1928-2001)

Ο Samim Utkun (10 Μαρτίου 1928 – 14 Ιουλίου 2001) ήταν Τούρκος καλλιτέχνης, εικονογράφος και δημιουργός κόμικς. Γεννήθηκε στα Άδανα, εκεί όπου ο πατέρας του εργαζόταν ως γεωπόνος μηχανικός και ήταν το πρώτο παιδί της οικογένειας. Αφού τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Μπαλικεσίρ, μετακόμισε με τους δικούς του στην Κωνσταντινούπολη.

Τα πρώτα χρόνια.

Τα πρώτα του σχέδια (καρτούν) δημοσιεύθηκαν στο σατιρικό έντυπο Çizgi που εξέδιδε ο Sedat Simavi, όπως και στο περιοδικό 7 Gün (7 Μέρες). Το 1946 ξεκίνησε την καριέρα του στην εκδοτική εταιρεία Türkiye Yayınevi, φιλοτεχνώντας καρικατούρες και γελοιογραφίες για τα περιοδικά Yavrutürk και Çocuk Haftası (Εβδομάδα του Παιδιού) αμφότερα υπό τη διεύθυνση του Rakım Çalapala και για το Çocuk Sesi του M. Faruk Gürtunca.

 Υπηρετώντας τη στρατιωτική του θητεία συμμετείχε με το τουρκικό εκστρατευτικό σώμα του ΝΑΤΟ στον πόλεμο της Κορέας (1952-53).

Επιστρέφοντας εργάστηκε σε εφημερίδες όπως οι Demokrat İzmir, Tercüman και Yeni Asır.

Επαγγελματική σταδιοδρομία.

Από το 1955 εντάχθηκε στην εταιρεία Ceylan Yayınevi του Erdoğan Egeli ως καλλιτέχνης εξωφύλλων, για τα εβδομαδιαία περιοδικά Teksas (Blek), Tommiks (Captain Miki), Zagor, Ceylan (Tex), Tim (Un Ragazzo Nel Far West), Kit Taylor (Il Picollo Ranger), Atlı Karınca, Superman, Mandrake, Carousel , Akbulut Kaan (δημιούργησε αυτό τον χαρακτήρα ο ίδιος), Kochis κ.α. Έκανε επίσης εξώφυλλα για δημοφιλή αστυνομικά βιβλία της δεκαετίας του ‘50 και επιπλέον σχεδίασε μερικές ειδικές περιπέτειες της ανθολογίας Kinova. Το 1953 συνεργάστηκε με τον Fuat Yılmaz στο έργο Konstantinopolis'in Fethi (Κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης) που εκδόθηκε για να τιμήσει την 500ή επέτειο. Καθ' όλη τη δεκαετία των ‘60ς εικονογραφούσε 20-25 εξώφυλλα περιοδικών κάθε εβδομάδα, σημειώνοντας ένα σημαντικό ρεκόρ. Διατήρησε τη θέση του ως ο καλλιτέχνης που παρήγαγε τα περισσότερα εξώφυλλα σε αυτό το είδος στην Τουρκία, μέχρι που εμφανίστηκε ο Aslan Şükür, ο οποίος άρχισε να σχεδιάζει εξώφυλλα κόμικς για τις εκδόσεις Tay στις αρχές της δεκαετίας του 1970. 

Στις αρχές της επόμενης δεκαετίας (‘80ς) ο Utkun άρχισε να εργάζεται για τον όμιλο İhlas, όπου και θα ολοκλήρωνε την καριέρα του. Δημιούργησε πολυάριθμες εικονογραφήσεις και βινιέτες για τις σελίδες της εφημερίδας Türkiye που συνεργαζόταν με τον όμιλο. Μεταξύ αυτών ήταν το διήγημα Evliya Çelebi'nin Resimli Seyahatname'si  (Εικονογραφημένο Σεγιαχάτναμε του Εβλιγιά Τσελεμπί), σε κείμενα του Kemal Akmeriç. Στα τέλη της δεκαετίας εικονογράφησε το εξώφυλλο και τις εσωτερικές σελίδες για την Εγκυκλοπαίδεια των Τούρκων Σουλτάνων, που επίσης εκδόθηκε από την εφημερίδα Türkiye. Στην αρχή της δεκαετίας του 1990 δημιούργησε το κόμικ με τίτλο Africa Wind, αφηγούμενο τις περιπέτειες δύο παιδιών, για το περιοδικό Türkiye Çocuk στο οποίο σχεδίαζε τα εξώφυλλα. Αποσύρθηκε από την καλλιτεχνική αυτή ομάδα το 1994, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε.

Το τέλος.

Ο Samim Utkun πέθανε σε ηλικία 73 ετών στην Κωνσταντινούπολη στις 14 Ιουλίου 2001, από επιπλοκές χρόνιας αγγειακής απόφραξης. Ενταφιάστηκε την επόμενη μέρα στο νεκροταφείο Kocatepe. Άφησε πίσω τη σύζυγό του Hacer και την κόρη τους, Jadan.

Τότε ήταν που αποκαλούσα τον Μίκυ Ρέιντζερ «ΤΟΜΜΙΚΣ».

«Τότε, τα παιδικά περιοδικά είχαν στερεότυπα ονόματα. Kemalettin Tuğcu, Rakım Çalapala, C. Cahit Cem, I. Hakkı Baltacıoğlu, Niyazi Ahmet Banoğlu... Οι συγγραφείς παρουσίαζαν κυρίως ιστορικά άρθρα και μυθιστορήματα. Όσον αφορά στα κόμικς, όλα είχαν δύο ή τρεις σελίδες. Τα ξένα κόμικς μεταφράζονταν. Αλλά χωρίς να συμβουλεύονται, χωρίς να παίρνουν άδεια, αγόραζαν ένα ευρωπαϊκό περιοδικό. Για παράδειγμα, ένα κόμικ 80 σελίδων ξεκινούσε από κάπου που μπορούσαν να βρουν, το τελείωναν και το δημοσίευαν χωρίς να συμβουλεύονται κανέναν, δύο σελίδες την εβδομάδα. Αλλά παρατηρούμε ότι τα παιδιά, μόλις ανοίγουν το περιοδικό, διαβάζουν πρώτα τα κόμικς, ούτε τον Kemalettin Tuğcu, ούτε τον Ahmet, ούτε το Hasan. Βέβαια δεν διακρίνουν μεταξύ εγχώριου και ξένου. Τα παιδιά μας δεν κάθονται να το ψάξουν, γιατί έχουν άλλα πράγματα να κάνουν. Τελικά, δημοσιεύονταν μόλις δύο σελίδες την εβδομάδα... Μέχρι τότε, δεν υπήρχαν πολλά περιοδικά. Μόνο το τυπογραφείο Alaeddin Kıral είχε βγάλει κάποιο, που το εξέδωσαν για χάρη και μόνο των παιδιών, με την επιμονή τους. Το περιοδικό διατηρούνταν με πολύ χαμηλές πωλήσεις. Συνειδητοποιώντας το ενδιαφέρον των παιδιών για τα κόμικς, ο Ερντογάν (Εγκελί) και εγώ σκεφτόμασταν ένα περιοδικό να είναι εξ ολοκλήρου βασισμένο σε κόμικς. Εν τω μεταξύ, υπήρχε τεράστια ζήτηση από τους αναγνώστες, οι οποίοι έλεγαν: «Α, δεν μπορείς να αυξήσεις τον αριθμό των σελίδων αυτού του Μίκυ Ρέιντζερ;» Έτσι καθίσαμε και μιλήσαμε με τον Ερντογάν. Ο Ερντογάν έσπευσε αμέσως στη Γαλλία και έκανε μια συμφωνία. Είπε: «Εντάξει, Σαμίμ, τα καταφέραμε! Αγόρασα ακόμη και μερικά μυθιστορήματα. Σου ζητώ να βρεις ένα όνομα για αυτά...» Τότε ήταν που αποκάλεσα τον Μίκυ Ρέιντζερ «ΤΟΜΜΙΚΣ». Όταν ήμουν παιδί στο δημοτικό, υπήρχε μια ταινία που ονομαζόταν Τόμικς και σε αυτήν πρωταγωνιστούσε ένα όμορφο αγόρι, που είχε τεράστιο αντίκτυπο σε εμάς. Από εκεί προήλθε η ιδέα...»

[Από συνέντευξη του καλλιτέχνη (L.C)]

Πηγές.

http://maviboncuk.blogspot.com

https://teksastommiks2.tr.gg/SAM%26%23304%3BM-UTKUN.htm

https://www.biyografi.net/kisi-samim-utkun-2229/

Σχετικά με τις εκδόσεις CEYLAN: Οι ρίζες της τουρκικής εκδοτικής επιχείρησης Ceylan Yayınevi βρίσκονται στο Ceylan, ένα παιδικό περιοδικό με πολλά κόμικς, που ξεκίνησε αρχικά από μια συνεργασία μεταξύ των αδελφών Tekdal και του Erdoğan Egeli (1925-1983) αλλά σύντομα ανέλαβε αποκλειστικά ο ίδιος ο Egeli (1955). Ο Egeli, ιδρυτής της εταιρείας Ceylan Yayınevi, άρχισε τότε να εκδίδει ένα ακόμη περιοδικό με τίτλο Bill Kid, στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν τα μεταπολεμικά ιταλικά γουέστερν κόμικς Capitan Miki από τη σχεδιαστική ομάδα eSseGeSse . Όταν οι αναγνώστες απαίτησαν περισσότερο χώρο για να αφιερωθεί σε αυτά τα κόμικς, η Egeli αγόρασε τα δικαιώματά της από τον Γάλλο υπεύθυνο Opera Mundi και άρχισε να το εκδίδει ως ξεχωριστό περιοδικό, υπό τον τίτλο Tommiks. Το Tommiks σημείωσε μεγάλη επιτυχία και έτσι την επόμενη χρονιά (1956) ακολούθησε το Teksas (Il Grande Blek, μια άλλη δημιουργία των eSseGeSse). Η επιρροή αυτών των περιοδικών ήταν τέτοιας έκτασης, ώστε η φράση Teksas-Tommiks έγινε συνώνυμη με τα κόμικς για χρόνια (κάτι σαν το δικό μας Μίκυ-μάου). Η Ceylan διατηρήθηκε στην τουρκική αγορά εικονογραφημένων έως και τα τέλη της δεκαετίας του 1980, κυρίως με ανατυπώσεις.

Τίτλοι που εκδόθηκαν από την εταιρεία Ceylan.

Bill Kid [Billy the Kid] 1955 και 1971

Tommiks [Capitan Miki] 1955

Teksas [Il Grande Blek] 1956

Superman [Superman] 1958 και 1967

Kit Taylor [Il Piccolo Ranger] 1959

Kinova-Tex [Kinowa] 1960

Texas 1961

Zagor 1962

Mandrake 1962

Akbulut (Τούρκοι ήρωες του μεσαίωνα) 1964

Tina 1967

Tim (Un Ragazzo Nel Far West) 1967

Tomteks (γουέστερν) 1970