Απόψεις για τα κόμικς στον ελληνικό Τύπο του 20ου αιώνα

 

Δημοσίευμα εφ. Μακεδονία (15-1-1978)

Μία προσεκτική επιλογή από διάφορα δημοσιεύματα.

(Του Νίκου Δ. – Θ. Νικολαΐδη)

Ενδιαφέρον έχει να ρίξουμε μία διαχρονική ματιά στην οπτική με την οποία αντιμετωπίστηκαν τα ξένα (κυρίως) αλλά και τα λίγα εγχώρια κόμικς που εκδόθηκαν στην Ελλάδα από τα μέσα, περίπου, της δεκαετίας του ’40 έως και τη δεκαετία του ’80, οπότε η κυκλοφορία τους είχε ήδη εκτιναχθεί στα ύψη! Στην ενδελεχή περιήγησή μου διαπίστωσα αντιφάσεις, αλλά και μία γενική διάθεση προβληματισμού σχετικά με το αν οι εικονογραφημένες σειρές (ακόμη και της τηλεόρασης) θα έπρεπε να επιτρέπονται στα μικρά παιδιά.

Βλάπτουν τελικά ή όχι;

Η εφημερίδα Μακεδονία στο φύλλο της ανήμερα των Χριστουγέννων του 1971 (στην καρδιά της χούντας) παίρνει σαφή θέση υπέρ των κόμικς, με τον αρθρογράφο να επισημαίνει τα πολλά θετικά από την ανάγνωσή τους. Επιπλέον, διάφοροι Έλληνες σχεδιαστές μόδας όπως ο εμβληματικός Γιάννης Τσεκλένης (1937-2020) έχουν δηλώσει επανειλημμένως ότι εμπνεύστηκαν από τα κόμικς, προκειμένου να εμπλουτίσουν με νέο «αέρα», τις ευφάνταστες δημιουργίες τους.

Εφ. Μακεδονία (14-1-1973)

Πηγές γενικότερης έμπνευσης και πολιτικού ακτιβισμού.

Πολλοί καλλιτέχνες, συγγραφείς και ποιητές παγκοσμίως, έχουν τεθεί με θέρμη στην πλευρά των κόμικς, ενώ στη χώρα μας ολόκληρες γενεές αναγνωστών έμαθαν να λατρεύουν τα διάφορα κλασσικά έργα, χάρις στις περίφημες εκδόσεις της Ατλαντίδας  των αδελφών Πεχλιβανίδη, του Πότη Στρατίκη, του Στέλιου Ανεμοδουρά και άλλων οίκων. 

Δημ. 28-1-1981

Στις Η.Π.Α. και αλλού το κόμικ έχει λάβει τη μορφή πολιτικής σάτιρας, όπως υποδηλώνει το απόσπασμα που παραθέτω. 

Δημ. 3-4-1966

Να μην ξεχνάμε και τα υπέροχα σχέδια μεγάλων γελοιογράφων όπως ο Φωκίων Δημητριάδης, που με τα σκίτσα τους υπό μορφή κόμικ-στριπ καυτηρίαζαν τη στάση των Βρετανών και αναδείκνυαν τον αγώνα της Κυπριακής Ανεξαρτησίας στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ‘50. 

Σε σκληρά δικτατορικά καθεστώτα όπως αυτά της Ισπανίας, της Χιλής ή της Αργεντινής το κόμικ έπιασε τόπο, συνεισφέροντας στην καταγγελία των ολοκληρωτικών μεθόδων.

Εφ. Ριζοσπάστης (15-5-1983)

Η άποψη της Αριστεράς και όχι μόνο.

Δυστυχώς, τα Κομμουνιστικά καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» που επιβλήθηκαν μεταπολεμικά στις χώρες του λεγόμενου «Ανατολικού μπλοκ» για πάνω από 4 δεκαετίες,  στέρησαν από τους πληθυσμούς πολλών χωρών τη χαρά των εικονογραφημένων εκδόσεων. Με αφορμή την δυτική τους προέλευση, τα κόμικς σχεδόν δαιμονοποιήθηκαν (!!!) ως σύμβολα και «Δούρειοι Ίπποι» του καπιταλιστικού συστήματος, ενώ λοιδορήθηκαν ευρέως σαν προϊόντα υποκουλτούρας.

Δημ. 11-5-1974

Ασφαλώς και υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν κακά ή πολύ χαμηλής ποιότητας κόμικς, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλα τα δημιουργήματα της «9^ης Τέχνης» θα πρέπει να απαξιώνονται συλλήβδην κατ’ αυτόν τον τρόπο. Επιπλέον στην Ελλάδα, όπου κάποια εποχή αποκαλούνταν όλα ανεξαιρέτως ως... «Μικιμάου», τα κόμικς θεωρήθηκαν μεγάλο εμπόδιο στη μόρφωση των παιδιών και κυνηγήθηκαν αλύπητα από πάρα πολλούς, συντηρητικούς και μονολιθικούς στη σκέψη,  γονείς. Πιο πάνω παρατίθενται τα σχετικά δημοσιεύματα που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Στην ελληνική τηλεόραση (7-12-1980)

Μία κοινωνία πουριτανών...

Τη στιγμή που ακόμη και επί δικτατορίας «ανθούσαν» εδώ οι Κινηματογράφοι που πρόβαλλαν ταινίες σκληρού πορνό, οι δικαστικές αρχές εν έτει 1979 αποφάσισαν να διώξουν ποινικά το απολαυστικό νεανικό περιοδικό ΤΑΡΑΤΑΤΑ, που εξέδωσε ο Θεοφ. Πάγκαλος. Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα της εφημερίδας Μακεδονία στο φύλλο της 9^ης Ιουνίου, λίγες μόνο ημέρες μετά την κυκλοφορία του 1^ου τεύχους. Δεν γνωρίζουμε βέβαια, εάν και οι υπεύθυνοι των άλλων, παρόμοιων κόμικς που έβγαιναν τότε (Τερόρ, Ζάκουλα κλπ) αντιμετώπισαν τα ίδια προβλήματα. Θυμίζω ότι στα περίπτερα της εποχής δέσποζαν εβδομαδιαία και μηνιαία περιοδικά με σχεδόν την ίδια θεματολογία (Τραστ του Γέλιου, Καζανόβας, κ.α.) χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις. Τέλος, με το απόσπασμα που ακολουθεί, διαπιστώνουμε πόσο «τραβηχτικό» μπορεί να γίνει ένα κόμικ, ακόμα και στις πιο ακατάλληλες στιγμές!

Δημ. 23-9-1967