The Crow του James O'Barr

Γράφει ο Σπύρος Ανδριανός

“I love thee with the breath, smiles, tears, of all my life! And if God choose, I shall but love thee better after death...” - Eric Draven,The Crow

Όπως τις περισσότερες φορές σε κάθε έργο ενός δημιουργού,υπάρχουν και οι ιστορίες που το συνοδεύουν σχετικά με την έμπνευση που άντλησε ο καλλιτέχνης.
Στην περίπτωση του James O'Barr υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκδοχές σχετικά με την δημιουργία του The Crow,ενός αριστουργήματος στο χώρο των indie&underground κόμικ.Η κύρια εκδοχή είναι ότι ο δημιουργός εμπνεύστηκε το κόμικ από τον πόνο που τoυ προκάλεσε η δική του προσωπική απώλεια της κοπέλας του από τις ρόδες ενός μεθυσμένου οδηγού...Άλλοι υποστηρίζουν πάλι ότι εμπνεύστηκε την ιστορία διαβάζοντας για τη δολοφονία ενός ζευγαριού στο Detroit ακούγοντας τη μουσική των Cure,των Joy Division και των Pitch Shifter και πάντα επηρεασμένος από τις δουλειές των Will Eisner και Vaughn Bode.Όποια και αν είναι η αληθινή εκδοχή το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.Ότι ο James O'Barr δημιούργησε ένα κλασσικό και αθάνατο έργο στην ιστορία της 9ης τέχνης.

Η ιστορία λίγο πολύ γνωστή.Ο Εric Draven και η κοπέλα του η Shelly με την οποία ετοιμάζεται να παντρευτεί,πέφτουν θύματα μιας ομάδας αλητών όταν το αυτοκίνητό τους μένει από βενζίνη...Ο Eric πυροβολείται στο κεφάλι και την ώρα που πεθαίνει,ανήμπορος να κινηθεί βλέπει την κοπέλα του,να κακοποιείται,να βιάζεται και να πυροβολείται και εκείνη στο κεφάλι....Οι αλήτες τους αφήνουν στο δρόμο για νεκρούς...Ο Εric καταλήγει στο νοσοκομείο μερικές ώρες αργότερα...Ανασταίνεται από ένα υπερφυσικό κοράκι που σύμφωνα με τους μύθους των Ινδιάνων,αποτελεί τον δεσμό ανάμεσα στο κόσμο των ζωντανών και αυτών των νεκρών,και φέρνει πάλι στη ζωή όσους έχουν δολοφονηθεί άδικα και άγρια για να πάρουν εκδίκηση...Και αυτό θα κάνει και ο Eric με την καθοδήγηση πάντα του πουλιού...Θα ψάξει να βρει έναν έναν τους δολοφόνους και θα τους κάνει να πληρώσουν...

Πρώτη εμφάνιση του Crow στο Deadowlrd#10
Nοέμβριος 1988

Όταν δεν ψάχνει να καθαρίσει τους δολοφόνους του ο Eric περνά στιγμές στο(εγκαταλειμμένο πλέον) σπίτι που ζούσε με την Shelly,παρέα με τις αναμνήσεις του,τον πόνο του και το μαρτύριο του,αυτοτραυματίζοντας τον εαυτό του...Στο δρόμο του θα βρεί ένα κακοποιημένο κοριτσάκι την Sherri,του οποίου η ναρκομανής μητέρα του για να εξασφαλίσει τη δόση της,κοιμάται με έναν από τους αλήτες,τον Funboy...Μία φιλία θα δημιουργηθεί μεταξύ των δύο(με το κοριτσάκι να τον αποκαλεί "κλόουν" εξαιτίας του βαψίματος στο πρόσωπό του,και τον Eric να την αποκαλεί "πριγκίπισσα")και ο Eric θα της χαρίσει το δακτυλίδι με το οποίο είχε ζητήσει τη μέρα των θανάτων τους,τη Shelly σε γάμο....

Το the Crow παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σαν pin up στη τελευταία σελίδα του περιοδικού Deadworld #10 των εκδόσεων Caliber Press τον Νοέμβριο του 1988 και στη συνέχεια η πρώτη ιστορία(σαν prequel) με τίτλο "inertia"(αδράνεια)στο Caliber presents #1 τον Γενάρη του 1989.Η πρώτη σειρά του Crow βγήκε σε 4 τεύχη από το Φλεβάρη μέχρι τον Μάιο του 1989 με τίτλους όπως "Pain"(πόνος) "Fear"(φόβος) "Irony"(ειρωνεία) και "Despair''(απελπισία).4 τεύχη που οδηγούν τον αναγνώστη και τον Eric στο δρόμο της εκδίκησης ενάντια στους TinTin,TomTom,TopDollar,Funboy και τέλος τον T-Bird τον αρχηγό της συμμορίας που στέρησε τις ζωές δύο νέων ερωτευμένων ανθρώπων...Για εμένα όμως προσωπικά το the Crow δεν είναι τόσο μία ιστορία εκδίκησης,όσο μία ιστορία αγάπης και μία ιστορία για τον πόνο της απώλειας ειδικά όταν εκείνη είναι τόσο ξαφνική,τόσο άδικη και σκληρή....Οι διαχωριστικές γραμμές της αγάπης και του μίσους δεν υπάρχουν πλέον...

Ο Ο'Βarr άντλησε έμπνευση μέσα από τον πόνο και την απώλεια(πιστεύω ότι ήταν προσωπική για να τον αποδώσει τόσο εκφραστικά και καταραμένα στο χαρτί)και δημιούργησε ένα αριστούργημα γοτθικής τέχνης...Ποτέ άλλοτε ο πόνος και η θλίψη δεν προσέφεραν τόση έμπνευση όσο σε αυτό το κόμικ...Τα σχέδια του O'Barr μοναδικά,ιδιαίτερα λεπτομερειακά,γεμάτα δύναμη και θράσος,βίαια αλλά και μαγευτικά,ένα πραγματικό ποίημα(ειδικά στις σκηνές των Flashback που το σχέδιο είναι με μολύβι)σε βάζουν αμέσως μέσα στην σκοτεινή και καταθλιπτική ατμόσφαιρα που χαρακτηρίζει τον κόσμο του κορακιού...Ο δημιουργός σχεδιάζει μεγάλα μάτια στα πρόσωπα για να αποδώσει καλύτερα τα χαρακτηριστικά και τα αισθήματα των χαρακτήρων,ενώ στο Κοράκι δίνει μία ανδρόγυνη μορφή,κάνοντας τον να ξεχωρίζει από τους περισσότερους υπερήρωες των κόμικ με τα μπράτσα και τις πολύχρωμες σχολές.Το μόνο που τον νοιάζει είναι η εκδίκηση του και όχι ο ηρωισμός ή η ανδροπρέπεια του...Η εμφάνιση του δεν είναι ηρωική(κάθε άλλο μάλιστα),δεν θέλει να προξενεί φόβο στους κακούς όπως ένας Bat Man ή Daredevil,αλλά εκείνη προέρχεται από την τρέλα της απώλειας,από τη δίψα της εκδίκησης,από την προσπάθεια να θάψει τον άνθρωπο που κάποτε λεγόταν Eric Draven...Όσο σκοτεινός,σοκαριστικός και βίαιος είναι ο O'Barr στις σκηνές εκδίκησης που σχεδιάζει,τόσο τρυφερός,ποιητικός,συγκινητικός στις πρόζες και σκηνές ανάμνησης...Ένας εκπληκτικός συνδυασμός(ή μία χτυπητή αντίθεση αν προτιμάτε) που μαγεύει και ταυτόχρονα συναρπάζει τον αναγνώστη...Ένα σκοτεινό και καταραμένο αριστούργημα γοτθικής λογοτεχνίας και εικονογραφημένης τέχνης που μένει αναλλοίωτο στο πέρασμα του χρόνου,παραμένοντας ακόμα και σήμερα κλασσικό.

'
''Ενας άντρας παίζει βιολί,και οι χορδές είναι τα νεύρα του ίδιου του του χεριού..."Ποίηση και κόμικ συνδυάζονται για πρώτη φορά τόσο ομοιόμορφα μαζί με στίχους από αγαπημένα κομμάτια του δημιουργού κάνοντας έτσι το the Crow μία μοναδική εμπειρία ανάγνωσης...

Μαζί με τα Watchmen,Dark Knight,Maus κ.α. το The Crow πέρασαν τα κόμικ σε άλλο επίπεδο και τα κατοχύρωσαν στη μνήμη του κοινού ως νέα μορφή τέχνης και όχι απλά παιδιάστικα αναγνώσματα..Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το the Crow είναι το independent comic με τις μεγαλύτερες πωλήσεις μέχρι σήμερα,έχοντας δημιουργήσει πλήθος φανατικών αναγνωστών που ακολουθεί πιστά όλες τις incarnations του χαρακτήρα(γιατί το κοράκι δεν είναι μόνο ο Eric Draven,αλλά κάθε ψυχή που θέλει να πάρει εκδίκηση)Έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες με πωλήσεις πάνω από 750 χιλιάδες αντίτυπα,ενώ ο δημιουργός του έχει κερδίσει το "storyteller award" στο φεστιβάλ κόμικς της  Angoulême.

Το κόμικ εκδοτικά έχει συνεχίσει την πορεία του και σε άλλες εταιρείες όπως την Image comics,Kitchen Sink Press,Titan Books,London Nights Studios και πρόσφατα στην IDW.Έχει βγάλει 3 live action films στο σινεμά(στην πρώτη cult πλέον ταινία του 1994 πρωταγωνιστούσε ο αδικοχαμένος γιός του Bruce Lee,Brandon που πέθανε λίγο πρίν ολοκληρωθούν τα γυρίσματα)μία τηλεοπτική σειρά(με τον Mark Dacascos στον ρόλο)νουβέλλες ακόμα και video games.Έχει επανεκδοθεί πολλές φορές(προτιμήστε μία special edition να θαυμάσετε τα μετέπειτα pinup σχέδια του O'Barr)και στα ελληνικά κυκλοφόρησε το 1998 από τις εκδόσεις Παρα Πέντε(με την επωνυμία Metal Comics)σε 4 τομάκια.Αγοράστε το όπου το βρείτε και...απολαύστε υπεύθυνα!!

Mister NO - Μία Νέα Ζωή

Εξώφυλλο του Ιταλικού Mister NO #379,
του τελευταίου τεύχους της σειράς.

Με αυτή την «τελευταία» περιπέτεια του Mister NO που εξελίσσεται σε 16 τεύχη που κυκλοφόρησαν από τον Σεπτέμβριο του 2005 έως τον Δεκέμβριο του 2006 κλείνει η τακτική μηνιαία σειρά του Mister NO, 31,5 χρόνια μετά το ντεμπούτο στα Ιταλικά περίπτερα (Ιούνιος 1975). Από τον Μάιο του 2007, σε εξαμηνιαία και όχι πλέον ετήσια βάση, ξεκίνησαν ειδικές εκδόσεις του ήρωα (Mister NO Speciale), που είχαν σταματήσει απότομα το 2001 με το #15: Una Storia Di Un Eroe. Τον Μάιο του 2009, όμως μετά από 5 νέους τόμους, η έκδοση αυτή διακόπτεται ξανά και με αυτήν όλες οι αδημοσίευτες ιστορίες του Μίστερ Νο.

Όμως δεν θα μιλήσουμε εδώ για εκείνη την έκδοση, αλλά θα εστιάσουμε στην ιστορία που έληξε τον μύθο του Μίστερ Νο, βάζοντάς τον σε νέα τροχιά και, ελπίζουμε, ένα καλύτερο μέλλον... Για την περίσταση, μετά από την απουσία του πάνω από μια δεκαετία, επέστρεψε για να γράψει το, κυριολεκτικά, τελευταίο του σενάριο, ο ένας και μοναδικός πατέρα του χαρακτήρα, Sergio Bonelli (ψευδώνυμο Guido Nollita). Ο Sergio έγραψε τελευταία φορά σενάριο του πιλότου στο Mister NO Speciale #7: Avventura A Manaus (στην Ελλάδα «Περιπέτεια στο Μανάους») που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 1992 (βέβαια αυτό ισχύει αν εξαιρέσουμε μερικές σπάνιες και σύντομες ιστορίες εκτός οίκου Bonelli εκδόσεις)...

Οι 1508 σελίδες που συνθέτουν την τελευταία πτήση του “Κυρίου Όχι” των 14 τευχών αποτελούν μία πραγματική μίνι-σειρά. Πάντα σε σενάριο Bonelli, τα σχέδια δόθηκαν στους Stefano & Domenico De Vitto (802 σελίδες), Roberto Diso (357 σελίδες), Marco Bianchinni και Marco Staunocci (171 σελίδες), Fabrizio Beastani & Luana Peasani (150 σελίδες) και Fabio Civitelli (28 σελίδες).

Ο Mister NO και ο Έσε-Έσε στο Μανάους
το Millenium. Mister NO #295. Σχέδια Roberto Diso.

Η ιστορία λαμβάνει τόπο χρονολογικά στο σύμπαν  του Μίστερ Νο μεταξύ Δεκεμβρίου 1969 και Δεκεμβρίου 1971. Με αυτή την χρονολογία αποτελεί την δεύτερη “γηραιότερη” χρονολογικά ιστορία του ήρωα, μετά το “L’ Ultima Frontiera” (#295) καθώς μας δείχνει τον Μίστερ Νο και τον Έσε-Έσε να γιορτάζουν το Μιλένιουμ του 2000! Οι περισσότερες από τις περιπέτειες του πιλότου πραγματοποιήθηκαν γενικά στη δεκαετία του '50. Μόνο μετά την επιστροφή από τη Νέα Υόρκη (#273) η σειρά γλίστρησε ήσυχα στη δεκαετία του 1960 (#357). Σύμφωνα με τη χρονολόγησή του, ο Jerry Drake με αυτό το έπος πρέπει να είναι σχεδόν 50 ετών!

Η ιστορία αποτελείται από πολλές ιστορίες ως επί το πλείστων άσχετες μεταξύ τους, αλλά ενωμένες από βαθιές οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές στις αρχές της δεκαετίας του '70, που θα οδηγήσουν στην εκβιομηχάνιση του Μανάους και στην εντατική εκμετάλλευση των πόρων του Δάσος του Αμαζονίου από την κυβέρνηση της Βραζιλίας και από τις ξένες πολυεθνικές εταιρείες..

Λαμβάνοντας υπόψη το εύρος της ιστορίας, ο Guido Nolitta αρχικά περιμένει με υπομονή κάποια θέματα που στη συνέχεια θα αναπτυχθούν λίγους μήνες αργότερα. Με την πρόοδο των γεγονότων ο μηχανισμός μπλοκάρεται και μερικά νέα οικόπεδα (η εμφάνιση του Moreno Galindez, νέος προϊστάμενος της Κολομβιανής μάλης, ή τις εκδικητικές προθέσεις του Mestre Raimundo, του ιερέα Ayahuasca), που ακόμα παραμένουν ατελείς και ανοικτές εξελίξεις που θα συνεχιστούν στις ειδικές εκδόσεις του πιλότου...

Ο Mister NO αφήνει το μπαρ του Μανάους
 για τελευταία φορά

Στο τέλος της ιστορίας, ο Mister NO αφήνει το Manaus (αλλά από τα προαναφερθέντα στο  τεύχος 295 γνωρίζουμε ότι αργά ή γρήγορα θα επιστρέψει) για να μετακομίσει, μαζί με τον Έσε-Έσε, στο Rurrenabaque, στη Βολιβία.

Η σειρά τελειώνει σε ένα «callback» (ανάκληση από το παρελθόν): Οι Mister No και Esse-Esse ακούν μία ανακοίνωση από ένα ταξιδιωτικό γραφείο της Νότιας Αμερικής στη Νέα Υόρκη, το ταξιδιωτικό γραφείο Coen & Bros. Στο πρώτο επεισόδιο της σειράς, όμως, ο Coen από το ταξιδιωτικό του γραφείο πρότεινε σε τουρίστες ένα φανταστικό ταξίδι στο Manaus, εισάγοντας τον Mister No με αυτό τον τρόπο για πρώτη φορά στους αναγνώστες του.

Πολλά ιστορικά, γεωγραφικά και κοινωνιολογικά στοιχεία παρέχονται σε αυτά τα τεύχη για να κατανοηθούν καλύτερα οι μεγάλες αλλαγές στον Αμαζόνιο εκείνη την περίοδο. Η φωνητική αφήγηση είναι μπιστεμένη σε ένα όμορφο και ομιλητικό τουκάν που, ωστόσο, στα δύο τελευταία τεύχη της σειράς, θα έχει κακό τέλος...

Οι τελευταίες 84 σελίδες της σειράς, σχεδιασμένες από τον θρυλικό Roberto Diso, αποτελούν και την τελευταία ιστορία του Μίστερ ΝΟ “ΜΙΑ ΝΕΑ ΖΩΗ” (“Una Nuova Vitta”, 12/2006). Πραγματοποιούνται κυρίως κατά τη διάρκεια της τελευταίας νύχτας του Mister No στο Manaus (30 Νοεμβρίου 1971). Ένα φινάλε στο οποίο απουσιάζει κάθε περιπετειώδης πλοκή και που αφηγείται τον αργό αποχωρισμό του Τζέρι από την πόλη του Μανάους, που συνδέθηκαν μεταξύ τους όσο ποτέ άλλοτε...

Η πρώτη συνάντηση του Mister NO με τον μαύρο τραγουδιστή τζαζ Dana Winter

Για την περίσταση εμφανίζεται ο Dana Winter, ο χαριτωμένος μαύρος τραγουδιστή τζαζ κάνοντας την τρίτη του εμφάνιση στο σύμπαν του Mister No ("Rio Negro", #12-15 & "Musica maestro!" #196-198).  Με την μελωδία του "When The Saints Go Marchin' In", ο Τζέρυ τους αποχαιρετά όλους και φεύγει.

Ο Τζέρυ δωρίζει στην Jacira ένα ρολόι που λέει ότι της το είχε αγοράσει προσωπικά στη Γενεύη, ένα μέρος στο οποίο δεν το έχουμε δει ποτέ σε δράση αλλά στο οποίο μπορεί να έχει περάσει στις περιόδους της "χρονικής" τρύπας της βιογραφίας του.

Η τελευταία πτήση του Mister NO
πάνω από τον Αμαζόνιο

O Mister  No δεν φαίνεται να παίρνει τον εαυτό του πολύ στα σοβαρά στο τελευταίο τεύχος: ο Mister No κάνει λάθος την ημέρα του αποχαιρετιστήριου πάρτι του (έρχεται μία ημέρα νωρίτερα), και κάνει λάθος κάθε φορά (πιθανότατα επίτηδες) το όνομα των φίλων του και κοιμάται στο Πάιπερ χωρίς να μπορεί να δει την ανατολή του ηλίου την ημέρα της αναχώρησής του από το Μανάους.

Μετά την αναχώρηση από το Μανάους, ο Jerry κάνει μια μυστηριώδη στάση μέσα στο Porto Velho για τη διευθέτηση μιας απροσδιόριστης ύλης. Ο Τζέρι αποκοιμιέται στο δρόμο προς το Rurrenabaque, στη Βολιβία, όπως είχε ήδη ανακοινώσει στο #374. Εκεί βρίσκει να τον καλωσορίζει ο Esse-Esse, ήδη κουρασμένος από το ξενοδοχείο "Ο όμορφος γαλάζιος Δούναβις" , του οποίου έδωσε όλο το μερίδιό του μόλις έμαθε για την αναχώρηση του φίλου του...

To tουκάν, αφηγητής αυτού του έπους και διερμηνέας του πνεύματος του Αμαζονίου, στις δύο τελευταίες σελίδες τρώγεται από έναν καϊμάν. Πρόκειται για ένα από τα πιο βίαια και συμβολικά φινάλε ολόκληρης της έκδοσης...

Ο Mister NO αποχαιρετά τους αναγνώστες.
Artwork Roberto Diso.

«Με θλίψη και νοσταλγία αφήνω μαζί σας αυτή την πόλη που με είχε προδώσει με όλες τις ελπίδες με τις οποίες μου υποσχέθηκε, πριν από είκοσι χρόνια! Προσπαθούσα να ξεφύγω από τη φρίκη του πολέμου, όπου αγωνίστηκα σε πολλά μέρη του κόσμου... αλλά και τράπηκα σε φυγή από τα πλοκάμια μιας νέας εταιρείας που είχε αντικαταστήσει τη βία της ένοπλης σύγκρουσης με δηλητήρια, αλλά όχι λιγότερο επικίνδυνα. Ο εγωισμός, η επιθυμία να αναδειχθεί ο άνθρωπος με κάθε κόστος και με όλα τα μέσα... η λατρεία της επιτυχίας και του πλούτου... η έξαρση των τιμών των υλικών καταναλωτισμού και της δουλείας! Το Μανάους ήταν η μόνη θέση να βρει κάποιος το ιδανικό καταφύγιο αντί αυτού. Αδιάφοροι περνώντας τον χρόνο τους, που φαινόταν σαν να προορίζονται να παραμείνουν αιωνίως ακίνητοι στην εμφάνιση της φευγαλέας δόξας της κρίσης των πενήντα πριν από... και σε πλήρη απομόνωση που καθορίστηκε από ένα τεράστιο δάσος στο οποίο τα ποτάμια ήταν οι μόνοι δρόμοι που καθιστούσαν την ομιλία ενός άδειου και άχρηστου ανταγωνισμού. Ήταν μία κοινή πόλη καθημερινής επιβίωσης, η οποία, εντελώς στερημένη από ένα μέλλον, δεν θα μπορούσε να ανταμείψει τον πιο πονηρό ή να τιμωρήσει τον πιο αφελή... η πόλη της συνταξιοδότησης, στη συνέχεια, αλλά και της ηρεμίας και της τεμπελιάς... η γλυκιά τεμπελιά που σας επιτρέπει να αφιερώσετε χρόνο και προσοχή στους φίλους σας, στα προβλήματα των απλών ανθρώπων και, γιατί όχι, ακόμη και στις πιο κρυμμένες πλευρές της δικής σας προσωπικότητας. [...] Σήμερα, έξω από αυτή την πόρτα, υπάρχει μια πόλη που έχει γύρω στους 80.000 - 800.000 κατοίκους... που κρέμεται με την ελπίδα μιας εργασίας και ένα νέο πρότυπο ζωής, χωρίς, δυστυχώς, να είναι σε θέση να τηρήσει τις υποσχέσεις του... Κτίρια τόσο μεγάλα σαν εργοστάσια, αλλά και αηδιαστικοί κοιτώνες, μοντέρνα άσυλα για τους φτωχούς που έχουν έρθει εδώ από όλη τη Βορειοανατολική Λατινική Αμερική. Αυτή είναι η πατρίδα μου, η γλυκιά μου συνταξιοδότηση, που έχει γίνει η πόλη της αιώνιας ελπίδας, της εύκολης ψευδαίσθησης, αλλά και της αναπόφευκτης απογοήτευσης... πόλεις του κινδύνου, του έντονου ανταγωνισμού που, όπως δυστυχώς συμβαίνει και στον υπόλοιπο κόσμο, στο τέλος ανταμείβει τους ισχυρούς και τους έξυπνους. Μπορεί να είναι αυτός ο νέος τρόπος ζωής, που τελικά, κάνει καλό στους ανθρώπους που έχουν περάσει εδώ στον Αμαζόνιο, και δείχνει ολόκληρο το ακόμα καλό πρόσωπο της Βραζιλίας... Αλλά είναι βέβαιο ότι αυτό το νέο κλίμα δεν είναι καλό για μένα! Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ήθελα να σας αποχαιρετήσω όλους απόψε...»*

Ο αποχαιρετιστήριος λόγος του Μίστερ No, #379, σελίδες 32-37. Διάλογος από τον Guido Nollita.
*Η μετάφραση από το πρωτότυπο Ιταλικό κείμενο είναι του Ίωνα Αγγελή.

ΙΩΝΑΣ ΑΓΓΕΛΗΣ